Share This Article
İlk bölümde HPV’ye dair detaylı bilgi edindik ve aslında HPV’den büyük oranda korkmamamız gerektiğini öğrendik diye düşünüyorum. Bu bölümde biraz daha can sıkıcı bir konuya değineceğiz, HPV ve kanser ilişkisine. Düzenli taramaya katıldığımızda, korunduğumuzda ve aşılarımızı olduğumuzda HPV’yi ortalama 2 yıl içinde yüzde 90 oranla vücudumuzdan atacağımızı biliyoruz. Peki bir şeyler yolunda gitmez ve atamazsak ne olacak?
Aslında jinekologların da kadınlara özel kanserler üzerine çalışan jinekolog onkologların da asıl ilgilendiği soru bu. Doktorlar için asıl önemli olan vücudumuzdan attığımız HPV’ler değil, atılamayıp hücresel bozukluklara neden olan ve eğer takip edilmezse kansere giden o yüzde 10’luk kısım.
HPV pozitif tanısı almak kanser olmak demek değil. Bunu Irmak Saraç‘la konuştuğumuz bölümden hatırlıyoruz. Ancak HPV’nin kanserle yakın ilişkisi olduğu da inkâr edilemeyecek bir gerçek. Pek çok kadın HPV ile genellikle anormal Smear testi sonucunu alınca tanışıyor. Bu bölümde amacımız HPV takibinin önemine dikkat çekmek ve düzenli takiple HPV yüzünden kansere yakalanmayı engelleyebileceğimizi hatırlamak…
Pembe İzler Kadın Kanserleri Derneği aracılığıyla ulaştığımız Jinekolog Onkolog Prof. Dr. İlkkan Dünder ile HPV’nin neden olduğu kanserleri, bu kanserlerle karşılaşma sıklığımızı, bu kanserlerin tedavisini ve yine HPV’nin sadece kadınları kanser yaptığı yönündeki o yanlış inanışı konuştuk. Hadi şimdi HPV ve kanserle ilişkisine dair bilinmeyenlere ve daha da önemlisi doğru sanılan yanlışlara bakalım…
‘Türkiye’de her 100 bin kadından 154’ünde HPV görülmekte’
HPV virüsü hangi kanserlere neden olabiliyor?
HPV virüsü rahim ağzı kanseri, vajen kanseri, vulva kanseri, anüs kanserleri -yani bağırsağın son kısmı- penis kanserleri ve orofaringeal dediğimiz boğazdaki bazı kanserlere yol açabiliyor.
HPV virüsü her türü kansere neden olur mu? Daha riskli ve daha az riskli türler neler?
HPV virüsünün her türü kansere neden olmaz. Bunlar yüksek riskli HPV’ler, muhtemel yüksek riskli olabilecek HPV tipleri ve düşük riskli HPV tipleri olarak üç gruba ayrılır. 200’e yakın HPV tipi vardır, bunların büyük kısmı kansere neden olmaz.
Türkiye’de HPV tanı sıklığı nedir?
Türkiye’de her 100 bin kadından 154’ünde, yani kabaca söylersek 150 ile 200 arasında kişide HPV görülmekte.
HPV tanı ve tedavi sistemi yeterli mi?
Evet, oldukça başarılı bu konuda Türkiye. KETEM denilen tarama merkezleri Sağlık Bakanlığı tarafından bütün Türkiye’ye yaygınlaştırılmıştır. Burada HPV tanısı ve rahim ağzı kanseri ve öncü lezyonlarının taraması yapılmaktadır yaygın olarak. Ayrıca bunun dışında gerek devlet, gerek özel hastanelerde gerekse serbest çalışan muayenehanelerde de aynı şekilde HPV tanısı ve tedavisi konusunda yeterli bilinirlik, bilgililik var.
‘Her gün üç kadını rahim ağzı kanserinden kaybediyoruz’
Rahim ağzı kanseri ve HPV ilişkisi biliniyor. Bu sıklık nedir? Rahim ağzı kanseri öncüsü lezyonlar tespit edilen hastalarda iyileşme oranı ve kansere ilerleme oranı nedir?
Bu sıklık tabii ki sizin kapmış olduğunuz HPV tipine bağlı. Yüksek riskli tipin de düşük risklinin de potansiyel güçleri var. En güçlü HPV tipi 16’dır. Daha sonra 18 gelir. Daha sonra 31, 33, 45, 52 no’lu tipler gelmektedir. Bunlar, rahim ağzı kanserine en çok neden olan HPV tipleridir.
Rahim ağzı kanseri öncüsü lezyonlar tespit edilen kimseler, doğru kişiler tarafından tedavi edilirlerse bunların kanser olması artık mucizedir. Çünkü doğru tedavi ve daha sonraki takipler ile bu hastaları biz genellikle kansere gitmekten yüzde yüze yakın oranlarda kurtarırız.
Rahim ağzı kanseri nedeniyle hayatını kaybedenlerin güncel rakamlarını paylaşabilir misiniz?
Türkiye’de yılda ortalama 1500 civarında yeni rahim ağzı kanseri hastası teşhis ediliyor. Türkiye’de rahim ağzı kanserinden ölüm, kansere bağlı ölümlerde 12. sırada. Türkiye’de her gün yedi kadın rahim ağzı kanseri tanısı almakta ve üç kadını maalesef bu kanserden dolayı kaybetmekteyiz.
HPV pozitif hastalar ne sıklıkla kontrole gitmeli?
Burada hangi HPV tipi olduğu, yüksek riskli olup olmadığı, kaç senedir HPV’nin kendisinde var olduğu, bunlar önemli. Yani bu soruya direkt olarak şu sıklıkla gitmek diye bir cevap vermek doğru değil ama 6 ay sonra Smear testi aldırmak için gitmesinde fayda var.
HPV pozitif hastalar kanserle tanıştığında ne gibi tedavi yöntemleri izleniyor?
HPV pozitif hastalar şayet rahim ağzı kanserine yakalanırsa erken dönemlerde öncelikli olarak operasyon yani ameliyat, akabinde gerekirse radyoterapi veya kemoterapi veya kombine tedavi ile hastalar sağlığına kavuşturulmaya çalışılır. İleri evrelerde ise operasyon yapılmaz, radyoterapi ve kemoterapi birlikte uygulanır.
Rahim ağzı kanserine yakalanan ancak iyileşen kadınlar bebek sahibi olabilir mi?
Tabii ki olabilir. İyileştikten sonra belli bir müddet kontrol altında kalır ve o kontrolde de gayet iyi gidip nüksetme söz konusu olmazsa o zaman hastanın gebeliğine müsaade edilir.
Hamile kaldıktan sonra HPV pozitif ya da rahim ağzı kanseri tanısı alan hastaları nasıl bir süreç bekliyor?
Önce ikiye ayıralım… Hamile kaldıktan sonra HPV tespit edilen hastalarda herhangi bir şey yapmaya gerek yoktur. Lohusalık periyodunda bu HPV ve Smear tekrar doktor tarafından bakılıp değerlendirilir.
Hamilelik esnasında rahim ağzı kanseri tanısı almış bir kimsede ise o andaki kanserin evresine göre, gebeliğin hangi haftada olduğuna göre tedavi veya takip şeklinde süreç devam ettirilir. Gebeliğin erken dönemlerinde tanı aldıysa gebelik göz ardı edilip direkt tedaviye başlanabilir. Fakat gebeliğin ilerleyen haftalarında tespit edilirse bu hastalığın tedavisi genellikle lohusalık periyoduna bırakılır. Ama tabii ki bunun dışında farklı davrandığımız olgular da vardır, kişiye özeldir tedavisi. Kime nasıl davranacağımız o günkü hastalığın evresine, hamileliğin hangi haftada olduğuna göre değişkenlik gösterir, kişiselleştirilir.
Rahim ağzı kanserinden sonra HPV ile doğrudan ilişkili olduğu bilinen hangi kanser türleriyle karşılaşılıyor?
Orofaringeal dediğimiz boğaz kanserleri, erkeklerde penis kanserleri, kadınlarda -ve erkeklerde- anüs kanserleri, vulva kanserleri, vajen kanserleri en sık gördüklerimiz.
‘HPV nedeniyle yılda 850 bin insan kansere yakalanıyor!’
HPV sadece kadınlarda mı kanser yapıyor? Erkeklerde HPV’ye bağlı kanserlerle karşılaşma oranı nedir?
Şöyle ki, HPV tabiİ ki sadece kadınlarda kanser yapmıyor. Dünyada HPV ile ilişkili yılda 850 bin insan kansere yakalanıyor. Bu 850 bin insanın 600 bini rahim ağzı kanseri. Yaklaşık 60 bini vajen ve vulva kanseri. Yani kabaca 660 bini kadınlardaki genital organların kanserleri. 36 bin erkekte penis kanseri görülüyor. 50 bin anüs kanseri, 100 bine yakın da boğazda orofaringeal kanserler oluyor. Ama sırf erkeklere özel, dediğim gibi penis kanseri dünya genelinde yılda 36 bin.
Rahim ağzı kanseri belirtileri nelerdir?
Genellikle sinsi seyreder, herhangi bir belirti vermez. Spesifik olmayan şikayetler söz konusu olabilir akıntı gibi, kanlı akıntı gibi, kötü kokulu akıntı gibi… Bunun dışında cinsel temas esnasında veya sonrasında vajinal lekelenme tarzında kanamalar diğer belirtileridir. İlerlemiş kanserlerde ise kasık ağrıları söz konusu olabilmektedir.
Rahim ağzı kanserinden korunmanın tek yolu HPV aşısı mı?
Rahim ağzı kanserinden korunmanın iki yöntemi vardır. Birincil ve ikincil koruma. Birincil, primer koruma aşıdır. Sekonder, ikincil koruma ise düzenli HPV ve Smear kontrolü, tarama testidir.
HPV aşısı ücretsiz olsa ve ulusal aşı takvimine alınsa bunun sonuçlarını ne zaman almaya başlarız? Aşı rahim ağzı kanseri başta olmak üzere HPV’ye bağlı kanserlerden tamamen kurtulmamızı sağlar mı?
Bunu dünyada Dünya Sağlık Örgütü, Rahim Ağzı Kanseri Elimilasyon Taslağı yaptı. Şayet siz tüm toplumu aşılayabiliyorsanız yoğun bir şekilde ve beraberinde rahim ağzı kanseri öncü lezyonu taramasını da yapabiliyorsanız ve bunu bütün dünyada uygularsanız yaklaşık 2120 yılında yani aşağı yukarı 95 yıl sonra dünyada serviks kanserinin çok çok azalacağı, neredeyse artık elimine olacağı farz edilmektedir. Bunun ilk etkileri Avustralya’da görülmüştür. 11 sene içerisinde aşıya bağlı HPV kaynaklı siğillerin görülmesi inanılmaz derecede düşmüş, neredeyse sıfıra yaklaşmıştır.
‘Erkekler ‘bizi ilgilendirmiyor’ sanıyor ama HPV erkekleri de kanser yapıyor’
HPV aşısının rahim ağzı kanseri aşısı olarak sunulmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Bunun erkeklerin konuyla ilgilenmemesine neden olduğunu düşünüyor musunuz?
Ben şöyle düşünüyorum: Toplumda bu aşıyı, HPV aşısı diye tanıtsaydık toplumum HPV’ye karşı duyarlılığı maalesef yeteri kadar olmadığı için önce HPV’nin ne yaptığını anlatmak gerekirdi. Halbuki rahim ağzı kanseri ve kanser kelimesi çok bilinen ve ürkülen bir kelime, hastalık olduğu için bu isimle tanıtılması ister istemez kadınların kendilerini korumaları açısından sanki daha doğru bir yöntemmiş gibi. Bu da sonuç verdi zaten ve HPV aşısının yapılması rahim ağzı kanseri aşısı denmesinden dolayı yaygınlaştı.
Erkeklerin bu konuyla ilgilenmemesine neden olduğunu düşünüyor musunuz sorusuna gelince de erkekler konuyla nispeten çok daha az ilgileniyorlar. Bunun nedeni de bu aşının rahim ağzı kanseri aşısı olarak sunulması. Erkekler ‘bizi ilgilendirmiyor’ diyor. Tabii orada görev yine bize, çocuk hekimlerine ve ürologlara da düşüyor. Onların da kadınlara oranlarda erkeklerde nispeten az görülen kanserler için toplumu bilgilendirmesi gerekir.
Erkeklerde HPV’ye bağlı kanserlerin taraması nasıl yapılıyor?
Erkeklerde HPV taraması yapılmıyor. Ancak HPV testi yapılan erkeklerde de test sonuçları kadınlardaki kadar doğru sonuç vermeyebiliyor. HPV’si olan 100 erkeğin 70’ine yakınında HPV çıkmayabiliyor, 30’unda çıkabiliyor.
Erkeklerde HPV’ye bağlı kanserlerin en sık karşılaşılan kanser türü nedir ve sıklık oranı kaç?
Erkeklerde HPV ile ilişkili penis kanserleri yukarıda da belirttiğim gibi dünyada yılda ortalama 36 bin kişi. 50 bin olan anal kansere hem kadınlarda hem erkeklerde rastlanıyor ama daha çok erkeklerde… Orofaringeal kanserler ise cinsiyet gözetmiyor. Yani erkeklerin HPV’den kanser olarak aldığı kötü sonuçlar kadınlara göre çok daha düşük.
Rahim kanseri ile rahim ağzı kanseri arasındaki fark nedir?
Rahim kanseri rahim içinin kanseridir, bunun HPV virüsüyle alakası yoktur. Rahim içindeki çocuğun büyümüş olduğu yerin kanseridir. Rahim ağzı kanseri ise tamamen HPV’ye bağlı, nedeni bilinen kanser tipidir
