Share This Article
Bu kez bir etkileşimli kitapla karşınızdayım. Etkileşimli kitap, okuru kuru kuru metni okumaktan fazlasına, okuma esnasında bizzat rol oynamaya davet eden, hatta kimi zaman buna zorunda bırakan kitaplara denir. Bu gibi kitaplarda hikâye örgüsü kesintiye uğrayabildiği gibi metinde herhangi bir süreklilik gözetilmez. Esas olan, okurun reaksiyonlarıdır; kitap boyunca takibi ve ilgisi kaybolmamalıdır. Her şeyden öte, okuma süreci onun için adeta okuma serüvenine dönüşmeli, neredeyse düşündürücü bir bilmeceden ya da heyecanlı bir oyundan farksız olmalıdır.
Caspar Salmon’un yazıp Matt Hunt’ın resimlediği, Altın Kitaplar tarafından Gökçe Yavaş çevirisiyle dilimize kazandırılmış Bire Kadar Sayma Rehberi ise etkileşimli kitapların en güzel örneklerinden birini sunuyor. Elbette daha sayacak birçokları var ancak bu türde rüştünü ispat etmiş, çok sevdiğim “Okunmak İstemeyen Kitap” üçlemesini (hep kitap) de anmadan geçmek istemem.
Kitabın adından da anlaşılacağı üzere, bu bir sayı kitabı. Ama öyle bildiğiniz sayı kitaplarından değil. Çünkü bu kitapta tek bir sayı var, o da bir. Yani diyebiliriz ki bu bir saymama kitabı. Kitap öyle tasarlanmış ki okurun bir sayısından fazlasına ihtiyacı olmuyor. Ancak istemeden de olsa beynimiz alışageldiği gibi saymak istiyor; birden sonrasını görmeye, kalanı tamamlamaya iflah olmaz bir şekilde ihtiyacı var. Neyse ki kitapta sayacak birden fazla şey var!
Kitabın ön kapağında kocaman kırmızı bir elma (içinde kitabın ismi ve yaratıcılarıyla) ve etrafında birbiriyle alakasız onlarca nesne/olgu mevcut. Hepsi handiyse iki boyutlu, rengârenk, komik görünüşlü, sadeliğiyle dikkat çeken illüstrasyonlar. Arka kapakta ise aynı koca elmayı bu sefer kenarından bir ısırık alınmış haliyle görüyoruz.
Metin oldukça az. Resimler tüm sayfayı kaplıyor, genelde boş bir arka plan üzerinde fazlasıyla yalınlar; ancak kitabın sonlarına doğru görsel yoğunluğu biraz daha artıyor. Yazar doğrudan okura hitap ederek ona sayfada bulunan nesneden/varlıktan kaç adet olduğunu soruyor ama cevap hep aynı: bir.
Kitabı yaşayarak okumak fark yaratır
Resimde kimi zaman aynı nesneden birden fazla sayıda olsa ve okur gayri ihtiyari bu nesneleri saymaya meyletse de yazar ona yönelttiği soruyla cevabı daima “bir” olarak koruyor. Fakat diğer yandan resimdeki karakterlerin birden çokluğu, okurdaki sayma dürtüsünü kamçılıyor. Aynı zamanda bu kitap bir ara-bul kitabı işlevi taşıyor çünkü yazar okuru “bir” adette olanın peşine düşmeye sevk ediyor. Kimi zaman da bir adette olmayanın…
Caspar Salmon
Sayılarla arası olmayanlar bile bu kitabı defalarca okumak isteyecek, okuma boyunca da sayma ihtiyacını dizginleyemeyecek.
Etkileşimli kitapların gücüne inanıyorum. Çünkü bu gibi kitaplar sayesinde, okumaktan hiç hoşlanmayan bir çocuğun bile bundan zevk almasını, hatta belki de okumayı sevmesini sağlayabiliriz. Kitaptaki bu şakacı ve/veya oyuncu tavrı gören okur sıklıkla buna kayıtsız kalamayıp eğlenceye balıklama dalıyor.
Ancak her kitapta olduğu gibi, etkileşimli kitaplarda da çocukla birlikte, kitabı yaşayarak (canlandırarak) okumak fark yaratır. Dolayısıyla lütfen siz de çocuğunuzu yanınıza alıp kitabı önünüze açarak, yeri geldiğinde sesinizi alçaltıp yükselterek, yeri geldiğinde çocuğunuza sorular sorarak, yeri geldiğinde hoplayıp zıplayarak; kısaca, kitaptaki “yönergeleri” elinizden geldiğince somutlaştırarak okuyunuz. Hatta sonra bir benzerini çocuğunuzdan yapmasını isteyiniz (okuma bilmese bile!). Göreceksiniz, tek bir etkileşimli kitap çocuğun birçok başka kitaba kapıları aralamasına vesile olacak.
Bire Kadar Sayma Rehberi / Caspar Salmon / Resimleyen: Matt Hunt / Çev. Gökçe Yavaş / Altın Kitaplar / S. 32
