Kahramanmaraş depremi : Sesimizi duyan var mı!

6 Şubat 2023

Türkiye sabah saatlerinde Kahramanmaraş’tan gelen deprem haberiyle sarsıldı. Merkez üsse Pazarcık ilçesi olarak belirlenen depremin büyüklüğü 7,7 idi. Uluslararası yardıma da ihtiyaç duyulabileceğinden ötürü dördüncü seviye afet alarmı verildi.

Biri 6,6’yı bulan çeşitli büyüklükte artçılar birbirini izlerken öğlen saatlerinde yeni bir deprem meydana geldi. Merkez üssü yine Kahramanmaraş’tı, ilçe ise Ekinözü. Büyüklük de 7,6 olarak duyuruldu.

Her iki deprem bölgedeki 10 kent başta olmak üzere birçok kenti de sarstı.

TİP Hatay Milletvekili Barış Atay: “Hiç elektrik yok. Sıfır. AFAD yok. AFAD hiç gelmemiş buraya. Yan yana beş altı apartmanın yıkıntısını vatandaşlar bir hafriyat gibi kazıyorlar. İnsanlar bir umut yakınlarına ulaştıklarına düşünüyorlar, henüz canlı çıkartma umudu olacak enkazlara iş makineleriyle girmiş durumdalar. Burada ‘Bunu yapmayın’ diyecek bir kişi bile yok. Hatay’ın bütün ilçeleri resmen terk edilmiş durumda. 15 dakikada gördüğüm manzara bu. Burada hiç kimse yok. Ateş yakmış insanlar var, çaresizce binalara bakıyorlar. Kamu kurumlarının tamamı yıkılmış durumda. Yollar kullanılmaz durumda.”

İBB Başkanı İmamoğlu: İBB arama kurtarma ekipleri afet bölgesinde. Hatay’a ulaşan ilk ekibimiz 8 vatandaşımızı enkazdan sağ kurtardı. Hatay’da şu an 100 kişilik ekibimiz var. Gaziantep’ten 108, Adana’dan 100 kişilik ekibimiz Hatay’a ulaşmak üzere. Bu gece İstanbul’dan 100 kişilik tim daha yola çıkıyor.

* Maraş 234 can kaybı, 1700 yaralı, 310 yıkılan bina.

* Hatay 520 can kaybı, 700 yaralı, 1278 bina

* Osmaniye 205 can kaybı, 1003 yaralı, 101 yıkılan bina.

* Adıyaman 20 can kaybı, 200 yaralı, 600 yıkılan bina.

* Diyarbakır 46 can kaybı 557 yaralı ve 20 yıkılan bina.

* Urfa 30 can kaybı, 1071 yaralı ve 201 yıkılan bina.

* Antep 309 can kaybı, 1597 yaralı, 581 yıkılan bina.

* Kilis 13 can kaybı, 244 yaralı.

* Adana 58 can kaybı, 720 yaralı, 25 yıkılan bina.

* Malatya 106 kayıp, 1941 yaralı, 300 yıkılan bina.

* Elazığ altı yıkılan bina

Toplam can kaybı 1541. 

9 bin 733 yaralı var. 

Yıkılan bina sayısı 3 bin 471

7 Şubat 2023

İkinci Gün

Türkiye depremin ardından yaşanan ilk 24 saati hiç uyumadan geçirdi. Pazartesi gününün ilk saatlerinden itibaren sosyal medya üzerinden benzeri görülmemiş bir dayanışma başlatıldı. Milyonlarca vatandaş kişisel hesapları üzerinden enkaz adreslerini ve yardım çağrılarını duyurmaya çalıştı. 

65 ülkeden yardım desteği geldiği kaydedildi. Açıklamaya göre deprem bölgelerine 65 bine yakın çadır, 300 bin battaniye ve ısıtıcı gönderildi.

Adıyaman’ın Gölbaşı ilçesinde 5,3 büyüklüğünde deprem meydana geldi.

AFAD’a göre depremin etki alanı 110 bin kilometrekare, bu da Türkiye yüzölçümünün yaklaşık yedide biri.

Depremden etkilenen 10 ilde üç ay süreyle olağanüstü hal ilan edildi.

The Economist Türkiye temsilcisi Piotr Zalewski, Hatay’daki ‘apokaliptik’ görüntüleri paylaştı: “Battaniyelere sarılı cesetler sokaklarda sıralanmış, hayatta kalanlar hala enkazdan çıkarılıyor, hemen hemen her ev yerle bir edilmiş durumda. Kurtarma ekipleri bunalmış durumda.”

Depremlerden etkilenen Hatay’da konuşan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, medyada anlatılanla sahadaki tablonun çok farklı olduğunu vurguladı. Çalışmak isteyenlerin önlerine engeller konduğunu söyledi.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “Yaşananlara siyaset üstü bakmayı, iktidarla hizalanmayı reddediyorum. Bu çöküş tam da sistematik rant siyasetinin sonucudur” dedi. CHP lideri yardımlarda bürokratik engelleri tanımayacaklarını söyledi.

8 Şubat 2023

Üçüncü Gün

Çarşamba günü gecesi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Salı günü duyurduğu 10 ilde OHAL ilan edilmesi kararı resmi gazetede yayınlandı. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu gece 2.30’da sosyal medya hesabından bir video yayınladı. Kılıçdaroğlu yayınladığı videoda “”Halkımızın halini yerinde gördüm. Yaşananlara siyaset üstü bakmayı, iktidarla hizalanmayı reddediyorum. Bu çöküş tam da sistematik rant siyasetinin sonucudur. Erdoğan’la, sarayıyla ve rant çeteleriyle hiçbir zeminde buluşmayacağım. Ben halkımın kavgasını vereceğim. Sonuna kadar” ifadelerini kullandı.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Türkiye’nin güneydoğusu ve Suriye’nin kuzeybatı bölgelerinde etkili olan iki büyük depremden sonra en yüksek seviye olan 3’üncü seviye acil durum ilan etti.

Saat 17.00 sıralarında yardım çağrılarının en çok paylaşıldığı uygulama olan Twitter ve TikTok BTK kararı ile Türkiye’den erişime kapatıldı. Twitter’a erişim engeli getirilmesi sosyal medyada çok büyük tepki topladı. Kılıçdaroğlu erişim engeli hakkında, “Yardımlaşma koordinasyonu için sahada bulunan arkadaşlarıma VPN kullanmalarını söyledim. Bu aklını yitirmiş Saray iktidarı, sosyal medya iletişimini kesti. Bunun sonucu yardım çığlıklarının daha az duyulmasıdır. Gizlemeye çalıştığınız her şeyi biliyoruz. Açıklamanızı bekliyoruz” paylaşımında bulundu.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, yardım ve arama kurtarma çalışmalarında hala koordinasyonsuzluk gözlenen deprem bölgesi için, “İlk gün bazı sıkıntılar yaşasak da ikinci gün duruma hakimiyet tesis edildi” ifadesini kullandı. 

Hatay’da konuşan Erdoğan şunları söyledi: Ölü sayısı 9 bin 57’ye yükseldi, yaralı sayısı 52 bin 979. Toplamda 6 bin 444 bina yıkıldı. Sadece Hatay’da 3 bin 356 kişi vefat etti. 

Aynı dakikalarda depremin merkez üssü Pazarcık’a giden Erdoğan bölgede yaptığı açıklamada, “Benim milletimin bugüne kadar bu tür felaketlerde gösterdiği sabır neyse inanıyorum ki bu felakette de aynı sabrı bundan sonra da gösterecektir. Bütün imkânlarımızı seferber ettik. İlk gün tabii ki bazı sıkıntılar yaşandı ama ondan sonra ikinci gün ve bugün duruma hâkimiyet tesis edildi” ifadelerini kullandı.

Erdoğan, depremle ilgili eksiklikleri dile getirenlere de“Namussuz“diyerek çıkıştı.

9 Şubat 2023

Dördüncü Gün

TİP Hatay Milletvekili Barış Atay, Erdoğan’ı etiketleyerek Hatay’da kitlenen trafiğe dair bir videoyu alıntıladı: “Üçüncü gün gelip afet bölgesinde saatlerce trafiği kitleyen bir megalomandır.”

Yunan çizer Soloup, deprem sonrası dayanışmaya dikkat çeken bir karikatürle, “Bir gece ansızın gelebiliriz” sözleriyle daha önce Yunanistan’ı hedef alan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a dokundurdu: “Dostlar hem gece, hem gündüz gelir.” 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan saat 13.00 sıralarında Gaziantep’te süren arama kurtarma çalışmalarını izleyerek bölgede açıklamada bulundu. Erdoğan açıklamasında depremden zarar gören 10 ilde ilan edilen OHAL ilanıyla ilgili olarak, “OHAL ilanı, Türkiye’de süreci istismar eden, ticarette yolsuzluklara giden tüm tefecilere, fitne gruplarına karşı müdahale imkânını devlete vermiş olacaktır” sözlerini kullandı.

Sağlık Bakanlığı, depremzedelere gönüllü sağlık hizmeti vermek isteyen meslek örgütlerine kulaklarını kapadı. Türk Tabipleri Birliği (TTB) ilk günden itibaren işbirliğine hazır olduğunu defalarca ilettiği halde hiçbir yanıt alamadı.

YÖK, yaptığı duyuruda tüm yükseköğretim kurumlarında bahar eğitim ve öğretim dönemi açılışının ikinci bir duyuruya kadar ertelendiğini açıkladı.

AFAD tarafından gece 11 sularında yapılan açıklamada can kaybının 17 bin 674’e yükseldiği duyuruldu.

10 Şubat 2023

Beşinci Gün

Deprem sonrası Türkiye’nin yardımına koşan ülkelerden İsrail’in gönderdiği ekipler, çalışmalarda istihbarat dairesine bağlı özel ‘9900’ biriminden yararlanıldığını duyurdu. Uydu görüntülerini kullanarak özel bir haritalama yapan bu ekip, hızlı şekilde nereden daha fazla insan kurtarılabileceğine ilişkin formüller üretti. Özel birim görsel istihbarat sağladı. Veriler sahadaki ekiplere iletildi ve böylece arama kurtarma çalışmaları optimize edildi. 

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, enkazlardan çıkarılan, refakatçisi bulunmayan 162 çocuğun tedavisinin hastanelerde sürdüğünü bildirdi. Bakanlık 101 çocuğun ise tedavisinin ardından kurum bakımı altına alındığını açıkladı.

7,7 ve 7,6 şiddetindeki depremlerin vurduğu Kahramanmaraş’ta etrafı enkazla çevrilmesine rağmen sapasağlam ayakta kalan İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) binası, ‘Deprem öldürmez, bina öldürür’ gerceğini gözler önüne serdi.

Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı’nın ‘Bina Hasar Kestirimi Ön Raporu’na göre Kahramanmaraş’taki binaların yaklaşık yüzde 40’ı yıkıldı veya orta/ağır derecede hasar aldı.

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, “Hırsızlık ve yağma hadiseleri az da olsa görülmektedir. Cumhuriyet başsavcılıkları ve kolluk çalışmalarını artırdı. Yasalarımız eksiksiz uygulanmaktadır. (Yıkımla ilgili) Sorumlularla ilgili her tür tedbir kararlarının -gözaltı, tutuklama, yurt dışına çıkış yasağı vs- alınması konusunda gerekenler yapılmaktadır” açıklamasını yaptı.

Hatay’da depremde yerle bir olan Rönesans Rezidans’ın müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun, Karadağ’a kaçmaya çalışırken İstanbul Havalimanı’nda gözaltına alındı.  

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Kahramanmaraş merkezli depremlerde 20 bin 213 kişinin hayatını kaybettiğini, 80 bin 52 kişinin yaralandığını bildirdi.

11 Şubat 2023

Altıncı Gün

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu’ndan Dr. Aslı Davas deprem bölgesindeki kötü koşullar ve travmalar nedeniyle erken doğumlar, düşükler, düşük doğum tartılı bebekler ve anne-bebek ölümleri beklediklerini söyledi. Davas uygun önlemlerin bir an önce alınmasını istedi. 

Anadolu Ajansı, deprem bölgelerine yardım eden kuruluşlarla ilgili hazırladığı görselinde sadece iktidara yakın derneklere yer verdi. AA, yüz binlerce yurttaşın desteğiyle rekor destek alan Ahbap’ıysa görmezden geldi.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, deprem bölgelerinde çadır ihtiyacının çok büyük olduğunu belirterek, iktidara seslendi: “Lütfen çözün.”

Deprem sonrası ilk günlerde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın büyük hasar gören Adıyaman’ın arkasında olduğunu anlatarak hükümet propogandası yürüten AKP eski milletvekili Mehmet Metiner, bu kez çadır için yalvardı.

Şanlıurfa’da depremde yıkılan binalarla ilgili tespit edilen yapım kusurları ve kolon kesme eylemlerine ilişkin hakkında gözaltı kararı verilen sekiz şüpheli yakalandı. 

Hatay’ın Armutlu ilçesinde MHP’li olduğunu belirten bir depremzede, partisinden destek görmediğini, yardımların Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP) ve diğer gruplardan geldiğini anlattı.

Diyarbakır’da depremde yıkılan binalarla ilgili soruşturmada 29 kişi hakkında gözaltı kararı verildi. 

Alman arama-kurtarma ekipleri, Hatay’daki güvenlik durumuyla ilgili kendilerine ulaşan bilgilerden dolayı faaliyetlerine ara verdi.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Maden Mühendisleri Odası’nın deprem bölgesine ilişkin hazırladığı ön incelemede deprem sonrasında yürütülen faaliyetlerdeki eksiklikleri gözler önüne serdi:

* En temel sorun depremin büyüklüğüne karşı hükümetin yani AFAD’ın geç harekete geçmesi. Bu nedenle arama kurtarma çalışmalarında son derece önemli olan ilk 1,5 gün kaybedildi.

* Kurtarma çalışmalarında kullanılacak makine ve ekipman eksikliği, kurtarma çalışmalarının son derece yavaş yürütülmesine neden olmuştur. Depremin ilk dört gününde koordinasyon sorunu hala çözülememiş olduğu gibi barınma ve iaşe sorunları da büyük ölçüde devam ettiği görüldü.

*Arama kurtarma çalışmalarının beşinci günden itibaren, canlı bulgusu olan yerler dışında faaliyetin enkaz kaldırma faaliyetine dönüştüğü görüldü.

*Maden kurtarma ekipleri çalışmalarını tamamladıklarında ihtiyaç olan başka il ve ilçelere gitmek istediklerinde ‘talimat gelmeden olmaz’ gerekçesiyle bekletilmekte olup bu durum kurtarma çalışmalarını geciktirmekte ve engellemekte.

*AFAD’ın uyguladığı ‘enkazın en üst tarafından delik delerek kişiye ulaşma’ yöntemi hem daha zor gerçekleşmekte hem de can kaybına neden olmaktadır. Oysa madenciler enkaz içerisinde madencilik yöntemleriyle tahkimatlarla alt katlardan galeri açarak ilerlemekte, hedefe daha hızlı ve zarar vermeden ulaşabiliyorlar. Ancak bu farklı müdahale tarzı nedeniyle AFAD, bazı yerlerde madencilerin arama kurtarma yöntemlerine müdahale etmiş, sonuçta daha fazla yurttaşın kurtarılması mümkün olmadı.

Depremden etkilenen Adana’da yıkılan bazı binaları inşa eden firmanın sahibi Hasan Alpargün, KKTC’nin başkenti Lefkoşa’da gözaltına alındı.

Adana Başsavcılığınca deprem nedeniyle kentte yıkılan binalarla ilgili yürütülen soruşturma kapsamında 62 kişi hakkında gözaltı kararı verildi. 

Hatay’da depremde yerle bir olan Rönesans Rezidans’ın müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun tutuklandı.

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin, medya kuruluşlarına ‘yakından takip edildiklerini’ belirterek, ‘gözdağı’ verdi. 

Gaziantep’te depremde yıkılan Bahar Apartmanı’nın hafriyatında yapılan incelemede ihmali bulunduğu belirlenen müteahhit İbrahim Mustafa Uncuoğlu İstanbul’da gözaltına alındı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Kahramanmaraş merkezli depremlerde 24 bin 617 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Yaralı sayısı ise 80 bin 278 olduğu bildirildi. 

12 Şubat 2023

Yedinci Gün

Adıyaman’da yıkılan çok sayıda binanın müteahhidi olduğu belirlenen Yavuz Karakuş ve Sevilay Karakuş, İstanbul Havalimanı’nda Gürcistan’a kaçmaya çalışırken yakalandı. Yavuz Karakuş, her şeyi ‘usulüne göre’ yaptıklarını o yüzden vicdanının rahat olduğunu söyledi.

AFAD,  Kahramanmaraş merkezli depremlerde 29 bin 605 kişinin hayatını kaybettiğini, 147 bin 934 afetzedenin başka illere tahliye edildiğini bildirdi. 

Depremlerde can kaybı 31 bin 643’e yükseldi.