Share This Article
Bukalemunlar Kitabı / Jose Eduardo Agualusa / Çev. Bengi De Sa Matos Paixao / Timaş Yayınları / S. 224 / Roman
Félix Ventura bir anı tüccarı, bellek satıcısı. Geçmişinden utanan, toplumdaki konumunu yükseltmek isteyen iş adamlarına, politikacılara, generallere gurur verici başarılarla dolu zengin bir soy ağacı yaratıyor, yepyeni geçmişler uyduruyor. Bir gün Angola kimliğini arayan gizemli bir yabancının gelişiyle her şey baş döndürücü bir büyüyle tepetaklak oluyor, geçmiş bugünü istila ediyor.
Bir gekonun ağzından anlatılan bu roman değişen toplumun başkalaşan insanlarından farklı farklı haller, hikâyeler sunuyor. Félix Ventura’yla yolu kesişen karakterlerin her biri bukalemun gibi yeni gerçekliklere bürünüyorlar, fakat toplumsal hafızaya kazınmış geçmişlerinin şiddetinden kaçamıyorlar.
Bjørn Hansen’e Dair Üçüncü ve Son Roman / Dag Solstad / Çev. Banu Gürsaler-Syvertsen / Yapı Kredi Yayınları / S.80 / Roman
On Birinci Roman, On Sekizinci Kitap’ta hayatını kökünden değiştirecek bir planı uygulamaya koyarken, 17. Roman’da ise yıllardır görmediği oğluyla yeniden iletişim kurmaya çalışırken izlediğimiz Bjørn Hansen artık yaşlı bir adamdır ve Oslo’nun yoksul bir mahallesindeki küçük dairesinde tek başına yaşamaktadır. Fakat ölmüş anne ve babasıyla hayali konuşmalar yaparak ölüme hazırlandığı günlerin akışı davetsiz bir misafir yüzünden beklenmedik bir yön alacaktır: Gelini yıllar sonra Bjørn Hansen’in kapısını çalmış, üniversiteye başlayacak torunu Wiggo’yu dedesinin evinde kalması için yanında getirmiştir.
Dag Solstad külliyatının en önemli parçalarından birini oluşturan Bjørn Hansen üçlemesi unutulmaz bir finalle sona eriyor.
Kimsem Yok İhanet Edecek / Semyon Khanin / Çev. Efe Duyan / Yitik Ülke Yayınlar / S. 64 / Şiir
Semyon Khanin; sadece Letonya’nın değil, post-Sovyet şiirinin de en dikkat çeken figürlerinden biri. Şiirlerini Rusça yazmakla beraber Baltıkların ruhunu dizelerinde hissettiren, ‘90’lardan itibaren şiir-müzik-performans üçgeninde yaptığı çalışmalarla kendine dünya çapında yer edinmiş bir şair. Khanin’in dizelerinde ironiyle ele aldığı çağdaş toplum, yer yer mitolojiye göz kırpan bir lirizm, melankoliyle flört eden yaşama sevinci, sürükleyici bir ritimle, gündelik dilden uzaklaşmadan engin bir imge dünyasında yan yana geliyor.
Cumhuriyet’in Doğuşundan AKP’ye Türkiye’de Din Siyaseti / Ceren Lord / Çev. Sami Oğuz / İletişim Yayınları / S. 440 / Siyaset
Ceren Lord bu kitapta, Türkiye’nin kuruluşundan itibaren bir ulus-devlet oluşturulması amacıyla İslâm’ın nasıl kullanıldığını, İslâmî seferberliğin devlet eliyle ve devlet aygıtları yoluyla nasıl güçlendirildiğini anlatıyor. 2002 seçimlerinden sonra iktidara gelen AKP’nin Türkiye’yi “İslâmileştirmeye” başladığına dair genel kanının aksine, bunun yeni bir olgu olmadığını, yerleşik bir devlet geleneği olarak kullanıldığını ortaya koyuyor.
Cumhuriyet’in Doğuşundan AKP’ye Türkiye’de Din Siyaseti, Diyanet’i de ihmal etmiyor. Bu kurumun ortaya çıkış nedenlerinden günümüzde elde ettiği güce, Sünnilere tanınan ayrıcalıklardan diğer dinleri ve mezhepleri dışlamaya uzanan bir yelpazede Diyanet’i mercek altına alarak din-devlet ilişkilerine çokyönlü bir açıdan bakıyor. Lord, Türkiye’deki din politikalarını yalnızca sekülerlik-İslâmcılık ikiliğine ve çatışmasına sokmadan, daha derinlikli bir araştırma ve kavrayışın mümkün olduğunu gösteriyor.
“Devletin ordu gibi fraksiyonları dini kontrol etmeye çalışmış olabilir, ama Diyanet buna nasıl tepki gösterdi, hangi stratejileri benimsedi ve hangi ölçüde başarılı oldu? Bu kitap bunun hiçbir şekilde tek yönlü bir ilişki olmadığını ve Diyanet’in de kamusal alanın ve ahlâkın İslâmileştirilmesi amacıyla şimdiye kadarki çalışmalarda ihmal edilen bir şekilde mücadele etmek için her bir fırsatı kullanarak kendi alanı ve otoritesini genişletmek için stratejik olarak manevra yaptığını gösteriyor. Bu şekilde kitap aynı zamanda İslâmcı hareket ve AKP’nin yükselişiyle ilgili alternatif bir değerlendirme sunuyor.”
Kürtler ve Cumhuriyet / Ayhan Işık, Gülay Kılıçaslan, Behzat Hiroğlu, Kübra Sağır, Çağrı Kurt / Dipnot Yayınları / S. 1016 / Siyaset
Türkiye’nin bir ulus-devlet formunda süregelen yüz-yıllık oluşum serüvenine yönelik yürütülen her tartışmada, katmanlı yapılara sahip iki pozisyonun esaslı roller üstlendikleri söylenebilir: Kürtlerin Cumhuriyeti ve Cumhuriyetin Kürtleri. Altı çizilen bu pozisyonlar, birbiriyle iç içe geçen farklı düzeylerde birçok karşılaşmanın başlangıç zeminleri olarak da görülebilir. Bir yanıyla şiddet, inkar ve asimilasyon gibi varlığı nesne kategorisine indirgeyen stratejilerin öne çıktığı gözlemlenirken; diğer yanıyla direniş, kolektif hafıza ve özerklik\bağımsızlık gibi özne olmaya çağrı yapan kurucu pratikler göze çarpmaktadır. Peki, bu pozisyonların özgünlüklerini ve aralarındaki etkileşimlerin yan-sımalarını sorgulayabilmek nasıl mümkün olabilir?
Kürtler ve Cumhuriyet, farklı akademik disiplinlerden ve araştırma metotlarından faydalanarak bahse konu olan bu pozisyonları bütünlüklü bir şekilde ele alarak, özellikle Kürt Çalışmaları alanı ile diyalog halinde olan ve başarılı araştırmalara imza atmış 100 farklı sesi bir araya getiren kapsamlı bir derleme kitap çalışmasıdır.
Bu çalışma, okuruna Kürtler ve Cumhuriyet arasındaki ilişkisellikleri belirli temalar ya da olgular üzerinden analiz edebilmeyi sağlarken, olası en geniş perspektifle resmin bütününe dair bir kanaatin oluşmasına katkı sunmaktadır.
Bağlar Üzerine / Kae Tempest / Çev. Mina Çakmak / Onagöre / S. 160 / Sanat
Bağlar Üzerine, yaratıcılığa ve yaratılıcığın yüreklendirdiği beraberliğe bir övgü. Tempest kendi sanatçılık deneyimine dayanarak, yaratıcılığın hem kendimizle hem de diğerleriyle ilişkilerimizi derinleştirmesinin olanakları üzerine düşünüyor.
Özellikle pandemi sırasında çok daha sert hissettiğimiz kopukluk ve dağınıklığa karşı Tempest’in önerisi yaratıcılık yoluyla ulaşabileceğimiz bir müştereklik. Yaratıcılık, sanatsallığın ötesinde bir merak duygusu ve bizi harekete geçiren bir dürtü. Ana tezi bağlanma ve beraberlik ihtiyacımızın yaratıcılıkla karşılanabileceği olan bu manifesto, mistik ve mitik bir bakış açısını antikapitalist bir bağlamla buluşturuyor.